Hàng năm, cứ đến ngày 12 tháng 8 âm lịch, trong giới nghệ sĩ khắp nơi trên đất nước đều hướng về tổ nghiệp, với tinh thần Tôn sư trọng đạo cùng nhau tổ chức lễ Giỗ Tổ, nhằm cổ vũ, động viên nghệ sĩ, diễn viên các đoàn hát cải lương, hát bội, xiếc, đờn ca tài tử và ngành Sân khấu tỉnh Tiền Giang cũng không ngoại lệ.
Với đạo lý Uống nước nhớ nguồn là niềm tự hào của toàn dân. Nước Việt Nam có được nền văn hóa phi vật thể; đó là loại hình sân khấu nghệ thuật truyền thống hát bội, cải lương, đờn ca tài tử cá biệt rất độc đáo, đậm đà bản sắc dân tộc có từ lâu đời, được bảo lưu và tồn tại đến ngày nay.
Thật hãnh diện thay! Chúng ta là những người được thừa hưởng, thưởng thức di sản nghệ thuật độc đáo mà các bậc tiền nhân đã dày công sáng tạo trải qua nhiều đời, ngày càng phong phú hơn; tuy nhiên trong giới nghệ sĩ chuyên nghiệp rất ít người chịu tìm hiểu vị Tổ sư đã truyền lại nghề nghiệp cho hậu thế đó là ai. Bởi lẽ vị Tổ sư ngành Sân khấu có rất nhiều truyền thuyết.
Truyền thuyết dân gian:
Thuở xa xưa có 03 vị thái tử tên là, CÀN, CHƠN và CHẤT không màng cung son điện ngọc, vào một đêm khuya lẽn trốn theo đoàn hát, cuộc sống rày đây mai đó, thiếu thốn, vất vả trăm bề, có lúc đói khát, vào một đêm mưa giông dữ dội, thái tử Chơn và Chất lâm bệnh nặng, đoàn hát tan rã, nhà Vua hay tin sai người rước hai thái tử về hoàng cung chữa trị. Sau một thời gian chẳng may hai thái tử từ giã cõi trần. Thái tử Càn thương tiếc hai em và nhớ đến anh em trong đoàn lòng buồn khôn nguôi, vào một đêm mưa to, liền trốn Vua cha bỏ hoàng cung để ra đi làm vua trên sân khấu, ngài vừa là diễn viên, bầu gánh, thầy tuồng, dạy nghề ca hát trong dân gian; cuộc sống giản dị, chấp nhận gian lao với hành trang mang bên mình vỏn vẹn chỉ có vỏ trái bầu khô và người được bạn gái bán hàng gánh đùm bọc qua ngày.
Mùa mưa kéo dài, đoàn hát ế ẩm không sao sống được đành rã gánh chia tay, mỗi người mỗi ngã. Thái tử Càn cũng cùng chung số phận với hai em về cõi vĩnh hằng đêm 12/8 âm lịch. Gánh giang san của ngài đó là trái bầu khô đựng hành trang mà người đã quẩy suốt quãng đường gian khổ làm nghệ thuật, giờ đây đã trôi theo dòng suối.
Người đàn bà bán hàng gánh nhìn thấy trái bầu trôi không sao ngăn được dòng lệ, liền vớt trái bầu và đi ngược dòng suối tìm thái tử Càn. Đến nơi gò cao. Hỡi ơi! Thái tử Càn đang tựa lưng vào gốc cây ngô đồng đã chết tự bao giờ mà miệng vẫn nở nụ cười mãn nguyện. Người bán hàng gánh góp nhặt trong thúng chỉ còn có mấy cái bánh tráng nhúng nước, bày ra để cúng tế, người bạn tâm huyết.
Truyền thuyết lịch sử:
Vào thời nhà Đinh sứ quân đầu tiên về quy phục Đinh Bộ Lĩnh (968 - 980) có bà Phạm Thị Trân là người giỏi về ca múa, được Đinh tiên Hoàng đế phong tước bà là Ưu Bàààà để dạy các cung nữ ca múa phục vụ trong cung đình, làm trò vui cho Vua, quan; lúc trà dư tửu hậu và un đúc tinh thần chiến sĩ trong quân ngũ.
Chính sử:
Danh sĩ Đào Duy Từ (1572 -1634) là nhà nho uyên bác viết rất nhiều tuồng hát bội còn lưu truyền đến ngày nay mà các đoàn hát bội dùng vào việc cúng tế các đình thần trong ngày lễ hội Lệ Kỳ Yên. Vở tuồng kinh điển như tuồng San Hậu hồi một, hồi hai; hồi ba và nhiều vở khác nữa.
Còn rất nhiều truyền thuyết và huyền thoại nói về Tổ ngành Sân khấu truyền thống; như vậy, cho chúng ta thấy rằng nguồn gốc vị Tổ sư có nhiều truyền thuyết và huyền thoại khác nhau.
Tuy nhiên, từ xưa đến nay phần đông chọn ngày giỗ Tổ là ngày 12 tháng 8 âm lịch dựa theo truyền thuyết dân gian. Phải chăng cuộc đời những nghệ sĩ tiền thời và hiện tại dám chấp nhận cuộc sống nghèo nàn với tâm huyết vì nghệ thuật cống hiến cho khán giả? Thật đáng trân trọng thay!
Với phương tiện thông tin đại chúng nghe, nhìn ngày nay và cuộc sống theo đà phát triển của xã hội nên mọi người ít có dịp đến sân khấu để thưởng thức một tuồng hát kéo dài hai đến ba tiếng đồng hồ, vì vậy những đoàn hát bội và cải lương cũng rã gánh dần, giờ đây chỉ còn vài đoàn hát bội chủ lực chính thức hoạt động cầm chừng, một số nghệ sĩ tìm kế sinh nhai bằng nghề tay trái, thỉnh thoảng gom lại để phục vụ đám cúng đình Lệ Kỳ Yên.
Nhiều loại hình nghệ thuật mới xâm nhập vào nước ta, âm nhạc thời đại đã chi phối phần nào, nền âm nhạc cổ dần dần xuống dốc rồi đây nghề hát bội lần hồi không có người kế thừa.
Được biết, hiện nay nước ta còn duy trì được 02 đoàn hát bội quốc doanh đó là: Đoàn hát bội TP. Hồ Chí Minh và Đoàn hát bội tỉnh Quảng Nam về khu vực miền Đông Nam bộ và khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long không có đoàn hát bội chủ lực mà dựng lại với bảng hiệu là Câu lạc bộ hát bội do một số anh chị em nghệ sĩ yêu nghề tập hợp lại đi hát, phục vụ trong các cuộc Lệ Kỳ Yên.
Ông bầu Lân, chủ nhiệm CLB HÁT BỘI TẤN PHƯỚC, TỈNH TIỀN GIANG cho biết: Suốt chặng đường 40 trong nghề niềm vui và nỗi buồn lẫn lộn.
Hiện nay, các ngôi đình lệ cúng tập trung vào các tháng 02 đến tháng 6 rồi tháng 10 và tháng 11 do đó không có đủ lực lượng để đáp ứng phục vụ theo yêu cầu vì lịch biểu diễn không còn chỗ trống, CLB chỉ hoạt động trong mấy tháng, mỗi tháng hát được bốn hoặc năm chầu là tối đa, còn lại những ngày nghỉ anh chị em ế độ phải làm nghề tay trái để mưu sinh như vợ tôi, bà bầu đây, là nghệ sĩ cũng phải làm nghề bán đồ la qua ngày vậy. Tôi xin thuật lại trường hợp thật thú vị. THỜI XƯA HÁT BỘI HUY HOÀNG, NGÀY NAY HÁT BỘI Ế HÀNG MÀ CHẠY SÔ.
Nguồn: http://www.tiengiang.gov.vn |
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét